در هر کسب‌وکار از نوع تولیدی و صنایع مختلف در بخش‌های مختلف نیاز به ایجاد مکانی برای نگهداری و ذخیره‌ی مواد اولیه، مواد در جریان ساخت و همچنین محصولات نهایی بصورت جداگانه وجود دارد. این مکان‌ها با عنوان انبار در فعالیت کسب‌وکارها تعریف می‌شود که در این مقاله قصد داریم مفاهیم و فرایند انبارها را بررسی کنیم و فرایندهای مربوطه را بررسی کنیم.
ابتدا با مفهوم عملیات ورود کالا به انبارها آشنا می‌شویم
1) ورود کالا به انبار
مواد اولیه در حجم انبوه وارد مجموعه شده و به تدریج مصرف می‌شوند. نگهداری این حجم انبوه از مواد نیازمند فضایی فیزیکی برای نگهداری می‌باشد. پس اولین نوع انبارها در این بخش ورود کالا به انبار است. مواد اولیه از طریق روش‌های مرسوم ازجمله کامیون، کشتی و یا کانتینر وارد مجموعه شده و از طریق حمل‌کننده‌های رایج در آن سازمان به بخش مربوطه انتقال می‌یابد و در انبار مربوطه در بخش مربوطه نگهداری می‌شود.
2) چیدمان و جاگذاری کالا در انبار
در این مرحله کالاهای واردشده در محل خود چیدمان داده‌شده و در محل مناسب جاگذاری می‌شوند. داشتن چیدمان اصولی جزو بخش‌های اصلی و اساسی در هر سازمان است و جزو مباحثی است که در حوزه‌ی طراحی فضای کارخانه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
3) نگهداری و محافظت از کالاهای واردشده به انبار
بعد از ورود کالاها به محل نگهداری باید در محل نگهداری بصورت مستمر عملیات بازبینی و نگهداری بر روی این کالاها اعمال شود. اجرای عملیات نگهداری مستلزم جابجایی و انتقال کالا در بخش‌های مختلف و داخل سازمان است. از این‌رو مبحث نت در انبارداری نیز مطرح می‌باشد. پس برای هرکدام از بخش‌های مختلف نیاز به اجرای عملیات حمل‌ونقل و نگهداری نیاز می‌باشد. در اصطلاح به این مرحله نگهداری حین تولید گفته می‌شود و جزو بخش‌های انبارداری مواد نیمه‌ساخته می‌باشد.
4) خروج کالا از انبار
درنهایت محصولات نهایی تولیدشده نیز باید در انبار محصولات نهایی به عنوان انبار خروجی نگهداری شوند و بصورت تدریجی برای مصرف به بازار عرضه شوند. ویژگی اصلی انبار محصولات نهایی دارای این خاصیت است که باید گنجایش برای محصول نهایی را داشته باشد و با توجه به ابعاد محصول سازمان در بخش‌های مختلف و یا در یک مکان احداث شود.
اصطلاحات کاربردی انبارداری
حوزه‌ی انبارداری نیز مانند تمام بخش‌های مختلف در صنایع نیاز به استفاده از اصطلاحات و مباحث جداگانه برای مدیریت فرایندهای بخش‌های مختلف دارند تا از طریق اصطلاحات مشترک فرایندها را بصورت علمی و اصولی مدیریت نمایند. ازجمله اصطلاحات رایج در انبارداری مواردی هستند که در ادامه این مقاله معرفی گردیده‌است.
تگ: برچسبی که برای مشخص کردن نوع، تعداد کالا بر روی آن چسبانده می‌شود.
کاردکس انبار: به کارتی که ورود، خروج و تعداد موجودی کالا در آن ثبت می‌شود کاردکس انبار می‌گویند.
کارت موجودی انبار: کارتی که اطلاعات کالاهای وارده و صادره در آن درج می‌شود.
کارت حساب انبار: همانند کارت موجودی انبار است با این تفاوت که قیمت کالا نیز در آن درج می‌گردد.
کارت شناسایی کالا: کارتی که در کنار هر قفسه از انبار برای ثبت اطلاعات مربوط به کالای آن قفسه نصب می‌شود.
ابزارهای اندازه‌گیری: ابزارهایی که برای اندازه‌گیری محصولات مختلف در انبار مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مواد اولیه: موادی که در تولید کالاها و محصولات به کار می‌روند.
کالاهای نیمه‌ساخته: کالایی که قسمتی از آن ساخته شده، ولی تولید آن به اتمام نرسیده است.
کالاهای ساخته‌شده: کالایی تکمیل‌شده و آماده فروش است.
قفسه‌بندی: چینش درست و مرتب کالا در انبار
کدگذاری کالا: کدگذاری کالا در انبار که به صورت حروف و اعداد بر روی قفسه‌ها درج می‌گردد، برای تشخیص و یافتن کالا در انبار مورد نیاز است.
انبارگردانی: فرآیند توزین یا شمارش موجودی انبار، جهت ارزش‌گذاری موجودی کالای انبارشده انبارگردانی است.
برگ درخواست جنس از انبار: برگی که به وسیله آن کالا از انبار درخواست می‌شود.
حواله انبار: در زمان تحویل کالا به مشتری توسط انباردار برگه‌ای تکمیل می‌شود که در این برگه اطلاعات سفارش درج می‌گردد، به این برگه حواله انبار می‌گویند.
حد تجدید سفارش: طبق گزارش‌های انبار و مصرف روزانه کالا برای هر کالا حداقل و حداکثری در نظر گرفته می‌شود که اگر موجودی کالا به حداقل نزدیک شد، برای خرید دوباره اقدام گردد به این حد، حد تجدید سفارش می‌گویند.
حداقل موجودی کالا: موجودی کالاها در انبار نباید از مقداری خاص کمتر شود که این مقدار حداقل موجودی کالا نام دارد. معمولا کالاها با رسیدن به حداقل، باید سفارش داده شوندب و در اصطلاح به این مقدار موجودی، نقطه سفارش مجدد نیز گفته می‌شود.
اهداف و اهمیت انبارداری
بعد از معرفی مفهوم انبارداری و آشنایی با مبانی این حوزه می‌توانیم در مورد اهداف و اهمیت این بخش در صنایع با آگاهی و دید روشن صحبت نماییم
مدیریت ریسک
از طریق اعمال قوانین مشخص برای مدیریت موجودی‌ها می‌توان ریسک موردنظر را از این قسمت کاهش داد و براساس فرایند تعریف شده در این بخش برای نگهداری محصولات می‌توان وضعیت نگهداری محصولات در انبارها را بهبود دارد و براساس این وضعیت به کسب‌وکارها کمک نمود تا از کسری موجودی در انبار جلوگیری نمود.
رشد و بهبود فصلی تولید
از طریق مدیریت موجودی‌ها در انبارهای تعریف‌شده و منسجم نمودن ساختار محصولات می‌توان از این بخش استفاده نمود ولی از طریق ابزارهای موجود برای بررسی این حالت از محصولات استفاده نمود. برای مدیریت بخش‌های مختلف از انبارها می‌توان سبب رشد تولید فصلی گردید.
بهبود عملکرد حمل‌ونقل
اگر کالاها در انبارهای مشخص سازماندهی شوند و در بخش‌های مشخص از داده‌ها استفاده گردد می‌توان از این محصول در انبار مشخص استفاده نمود. ورود محصولات از طریق کانال‌های مشخص به انبارها سبب بهبود روند مدیریت محصولات و بهبود عملکرد حمل‌ونقل سیستم واحد مشتری استفاده نمود.
رشد بهره‌وری
نگهداری موجودی در واحدهای یکپارچه و دارای نظم بالا سبب می‌شود این واحد به یکپارچگی و افزایش رشد بهره‌وری برسد و بطور چشمگیر سبب کاهش هزینه‌ها گردد.
شرکت تکروسیستم به عنوان مجری طرح‌های نرم‌افزاری در حوزه‌ی انبارداری نیز فعالیت چشمگیر و باسابقه‌ای داشته‌است. در دسته‌ی نرم‌افزارهای تحت ویندوز نرم‌افزار انبارداری آماه‌سازی و به کسب‌وکارهای مختلف ارائه‌شده‌است.